“Ik heb verteld over een heel nieuwe beweging die op een natuurlijke manier met landbouw bezig is, met weinig kapitaal en grond maar met veel liefde, visie en lef voor het nieuwe boeren”
Ik ging voor Toekomstboeren op pad en trof een groep mensen die weliswaar vindt dat er wat moet veranderen maar nog niet ziet dat dat al aan het gebeuren is. Werk aan de winkel dus voor ons toekomstboeren!
Een verslag door Jeannette Oppedijk van Veen
Op woensdag 4 oktober organiseerde het Kadaster in samenwerking met Bewust Bodemgebruik de werkconferentie “Eigentijds Eigendom van Grond”. Via Bewust Bodemgebruik waren we uitgenodigd hieraan deel te nemen. Voor Toekomstboeren natuurlijk heel interessant als we hiermee richting kunnen geven aan een nieuwe manier van omgaan met grondeigenaarschap en -beheer. Vooral als het gaat om het beschikbaar krijgen van land als je als toekomstboer ergens wilt starten. Maar ook voor het behouden en doorgeven van de door jou zorgvuldig opgebouwde bodem als je weer stopt. Ik was heel benieuwd hoe de grotere gebiedspartijen hier mee om willen gaan, daarom de uitnodiging met beide handen aangegrepen.
Want veel toekomstboeren hebben geen eigen grond of kapitaal en beginnen hun bedrijf op een gedeelte van de grond van een collega of starten op basis van tijdelijke beheer op gronden van gemeenten en natuur- en landschapsorganisaties. Beide zijn goede mogelijkheden om te starten en vaak ook een bewuste keuze.
Deze manier van landbouw bedrijven vraagt echter ook een andere manier van omgaan met ‘zekerheid’. Want je wilt wel kunnen investeren in materiaal, klantenkring en een goede bodem en niet al na een of twee jaar van je land af moeten.
Dit is een spanningsveld waar andere partijen, die zich met grond en gebiedsontwikkeling bezig houden, zich bewust van mogen worden.
Ik was dus nieuwsgierig hoe grotere organisaties zoals het kadaster hier mee om zouden willen gaan. Daarnaast was ik benieuwd hoe er gedacht werd over het beheer van de ‘herstelde gronden’ bij vertrek van toekomstboeren, dwz het beschikbaar houden van deze gronden voor biologische landbouw.
De workshop ‘Bewustwording, wat is er aan de hand?’ waar ik aan heb deelgenomen, was gericht op bewustwording van de huidige situatie grond-geld-maatschappij met als aandachtspunt de sociale en emotionele waarde van grond. Twee vragen die tijdens deze workshop naar voren kwamen, waren: “Hoe kunnen we de grondmarkt zo omvormen dat grond weer betaalbaar wordt?” en “Hoe kunnen we weer toe naar een systeem van gemeenschapsgronden?” Eigenlijk had ik gehoopt dat deze vragen het uitgangspunt voor de conferentie zouden vormen en dat we daar deze dag mee aan de slag zouden gaan, maar zover was het nog niet. Wel werd er ingezoomd op de huidige situatie in de landbouw, bezien vanuit de sociaal-culturele hoek.
De deelnemers brachten voornamelijk de prangende situatie van de gangbare landbouw in beeld, waar men vrij somber maar ook gelaten onder was; het was duidelijk dat de gangbare landbouw op een dood spoor zit maar dat men nog steeds wacht op het punt waarop het maatschappelijk blijkbaar genoeg is …. (!)
Hoe kan dit?! Ik was verbaast over deze gelatenheid, die leidt tot niets doen en zich vasthoud aan het uitzichtloze. Alsof er helemaal geen veranderingen plaats vinden, alsof er geen groeiende agro-ecologie beweging is en er geen toekomstboeren zijn met goede alternatieven.
Ik heb het woord genomen en verteld over een heel nieuwe beweging die op een natuurlijke manier met landbouw bezig is, met weinig kapitaal en grond maar met veel liefde, visie en lef voor het nieuwe boeren. Die maatschappelijk betrokken is en nieuwe sporen uitzet, dat de verandering van binnenuit komt en allang gaande is. En dat ook grote partijen hier een voorbeeld aan mogen nemen en mogen zorgen dat er goede grond beschikbaar komt én blijft voor een gezonde en natuurlijke landbouw.
Omdat er wél een alternatief is, een alternatief dat gezien mag worden.