In een agrarisch landschap dat in de afgelopen 50 jaar homogener, sterieler en leger is geworden, ontpoppen zich steeds meer initiatieven van boeren en burgers. Ze willen meer dan wordt aangedragen door overheden. Ze willen een landbouw die minder schadelijk is voor het milieu en die gezonder voedsel voortbrengt. Een landbouw die de natuur en het leven van boeren en burgers kan verrijken. Deze initiatieven zijn divers. Het zijn tuinders die burgers zelf laten oogsten, melkveehouders die bomen en kruiden in de wei planten, akkerbouwers die direct aan lokale bakkers leveren, boerderijen waarin burgers aandeelhouders worden en meer.
Helaas is het voor veel van deze initiatieven niet makkelijk om aan land te komen of om land te behouden. Land wordt niet toegewezen aan landbouw die waarden zoals schoon drinkwater, biodiversiteit, een mooi landschap en gezond voedsel produceren, maar aan vormen van landbouw die het meeste geld uit het land kunnen halen. Dat gaat zelden samen met duurzaam landgebruik.
Deze co-publicatie van Toekomstboeren en TNI laat zien dat ons land- en landbouwsysteem niet is voorgekomen uit onontkoombare ontwikkelingen, maar door actief beleid van schaalvergroting, intensivering en liberalisering. Ook kijkt het naar agroecologische en nieuwe boeren die desondanks hun opkomst maken. Deze initiatieven werken met landbouwpraktijken die mens en natuur samen brengen, ze ontwikkelen alternatieve vormen van eigendom en maken directe verbindingen tussen boeren en burgers. Het dossier beargumenteert dat hierdoor andere waardes dan alleen winst een rol kunnen spelen in het vormgeven van de productie, verwerking en distributie van ons voedsel. Conclusie is dat deze initiatieven mogelijke bouwstenen vormen om toe te werken naar een duurzaam en eerlijk landbouwsysteem.
Grond van Bestaan
Land voor agroecologie en nieuwe boeren
Door: Jeannette Oppedijk van Veen, Leonardo van den Berg, Sijtse Jan Roeters, Jolke de Moel, Hanny van Geel. Mei 2019. Gepubliceerd in samenwerking met TNI