Vaste planten kweken in bladaarde – verslag werkbezoek Toekomstboeren bij Dependens

“Kan je ook bomen kweken zonder te spuiten?” vroeg Jan Huiberts zich af. De landbouwadviseurs van doen vonden dat wel een interessante vraag en zouden het gaan uitzoeken. Van het een kwam het ander, en via een roerige geschiedenis van wisselende bedrijfstakken, staat er nu een prachtige super diverse biologische vaste plantenkwekerij. Jan: “Mijn opa zei altijd: zorg maar dat er veel pootjes onder zitten, dan val je niet zo gauw om.” DOOR KLARIEN KLINGEN

Met twintig Toekomstboeren zijn we op 11 februari 2022 op bezoek bij Jan Huiberts van kwekerij Dependens in Bennekom. Kwekerij Dependens produceert een enorme diversiteit aan planten. Boompjes, heesters, 115 verschillende soorten vlinderstruiken, 15.000 biologische rozen voor kwekerij de Bierkreek. Jaarlijks kweken ze 100.000 plantjes op die door de brievenbus kunnen. “Dat is voor een jong bedrijfje die wilde brievenbus plantjes, in speciale duurzame potjes. Dat is totaal mijn wereld niet. Maar zaaien is mijn wereld wel.” Op Dependens werken mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, met zeer uiteenlopende behoeftes. Jan: “Daar is deze plek ook echt geschikt voor. ‘Het is een heerlijk perceel’, zeggen ze. Dat klopt ook wel, de werkplek is hier binnen én buiten, het is hier hoog én laag, we hebben warme én koude plekken om te werken.” Soms zorgt Jan dat er een geschikte klus is die goed past bij de mensen. “Het zaaien van de brievenbus plantjes, langdurig preciezie werk, past heel goed bij sommige mensen. En bij anderen juist weer helemaal niet.” 

De aanleiding van ons bezoek is de vraag: kan je ook planten (op)kweken zonder veen? Jan vindt van wel. Hij gebruikt voor het volume puur blad, aangevuld met mini hoeveelheden micronutriënten. “Dat bevalt prima. Er zijn maar twee uitdagingen: je moet aan het blad weten te komen en er waait soms wat onkruid in. Maar dat is gratis!”. Hij kreeg eerst wel eens blad van de omliggende gemeentes, maar dat beek toch lastig omdat die met vrachtwagens komen en je daarvoor een verharde ondergrond moet hebben. Nu wordt het gebracht door een loonwerker. “Dat is jammer, want de gemeente moet er toch vanaf, ik dacht: zij blij, ik blij, win-win! Maar bij de gemeentes is dat kennelijk te simpel gedacht.” Jan blijft in gesprek, in de hoop dat hij als kweker zo uiteindelijk toch een rol kan spelen in het verduurzamen van de blad stroom. “Nu wordt het blad als afval gezien terwijl het voor (op)kweken juist een grondstof is. Een gemiste kans dus.”

Het gezelschap bestaat deels uit tuinders en deels uit boom- en vaste planten kwekers. Sommigen vroegen zich af of de bladaarde naar verloop van tijd niet inklinkt en te compact wordt. Om te zien hoe dat bij  Dependens gaat draaiden we meerdere potten met vlinderstuiken ondersteboven. Die stonden al best een tijd in die pot, en het viel zo op het zicht en gevoel erg mee met compactie. Gewicht van de bladaarde-potgrond was wel een uitdaging voor de potten vul machine, daarvoor zoekt Jan momenteel een oplossing.

Andere vragen gingen over de verteerbaarheid en rijpings tijd. Jan: “Als het blad ongeveer een jaar ligt kan je het al gebruiken. Als je het dan zeeft wordt het altijd mooi.” Water geven doen ze bij Dependens het liefst van onderaf, de planten staan in bakken waar de bodem uit 10cm wit grof zand bestaat, die bak wordt gevuld met een drainageslang. “Dat bevalt prima.” De groep bewondert de lage zelfgemaakte folietunnels waar je met een door Jan zelf bedacht systeem de zijkant kan opendraaien.  En wat doe je met plastic dat soms meekomt met het blad? Jan: “Dat haal je eruit.”

We praten nog even na en gaan met veel nieuwe vragen en veel inspiratie om zelf nog weer meer en dapperder aan de slag te gaan met eigen potgrond voldaan naar huis. Dank voor je gastvrijheid Jan!

Deze boerenwerkplaats is mede-mogelijk gemaakt door: