‘Met de juiste kruiwagens is het mogelijk’
Een tip voor toekomstboeren onder ons heeft Fred wel: “Ga voor je droom.” En voor degenen die van huis uit op de boerderij zijn opgegroeid, raadt hij aan er vooral eerst op uit te gaan: “Bekijk het van een afstandje, doe ervaring op bij andere bedrijven en beslis dan pas wat je wil.” Fred Willemssen is zelf op zijn 35e begonnen aan de geleidelijke overname van Biologische Kwekerij Vollenberg. Hoe heeft hij dat gedaan? Wat komt er bij een overname kijken en hoe heeft hij hier vorm aan gegeven?
DOOR: ELSKE HAGERAATS
André en Gerri Vollenberg waren al jaren op zoek naar een opvolger voor hun goedlopende biologische witlofkwekerij ‘Maatschap Vollenberg’ in Grubbenvorst, vlakbij Venlo. Hun dochters wilden het bedrijf niet overnemen, al wilden ze wel graag dat het voortgezet zou worden. Er was een aantal serieuze kopers, maar die kregen de financiering niet rond. Uiteindelijk bracht een bedrijfsoverdracht-cursus van Arvalis hen in contact met een jonge teler uit de buurt: Fred Willemssen.
WERKERVARING. Fred is opgegroeid op een conventionele boerderij. Samen met zijn twee broers runde hij het familiebedrijf bestaande uit akkerbouw, varkens en tuinbouw, waarbij Fred zich toelegde op tuinbouw. Daarnaast had hij acht jaar lang een extra deeltijd-baan, om eigen vermogen op te bouwen en veel werkervaring op te doen. Op z’n 35e besloot hij voor een eigen bedrijf te gaan: Biologische Kwekerij Vollenberg. Het biologisch telen was nieuw voor Fred. “Het klantgericht produceren en vermarkten trok mij erg aan. In de biologische sector ben je meer uniek en zit er een mooi verhaal achter je product.”
SAMENWERKING. Op 1 april 2012 gingen André en Gerri de samenwerking aan met Fred, waarbij ze een winstverdelings-overeenkomst sloten van 50/50 voor de duur van een half jaar. Een soort tijdelijke maatschap. Vervolgens kocht Fred 6,5 hectare aan en werd hoofdverantwoordelijke voor de grondwitlof, de buitenteelten, zoals aardappelen, valeriaan en paksoi, en de afzet van alle groenten van het bedrijf. André heeft de overige 11 hectare in deelbouw gehouden en verzorgt het landschapsonderhoud.
Voor André is dit een fijne manier om het bedrijf door te geven. “Als je jarenlang nauw hebt samengewerkt met je personeel en alle klanten is het niet makkelijk om dat in één keer over te dragen aan iemand anders, je valt dan makkelijk in een sociaal isolement.” De geleidelijke overdracht biedt de mogelijkheid om gaandeweg een andere invulling te vinden. Bovendien kon Fred nu het personeel en de klandizie mee krijgen. “Vooral bij biologische teelt is de klantenbinding heel belangrijk. Het duurt jaren om een goede klantenkring op te bouwen.”
FINANCIERING. De overname is gefinancierd met leningen. Om dat rond te krijgen moest Fred de bank overtuigen dat Vollenberg een goedlopend bedrijf is met toekomstperspectief. Vollenberg had al bewezen een goede omzet te kunnen genereren. Op basis hiervan en met zijn uitgebreide werkervaring kon Fred, met een goed bedrijfsplan, redelijk makkelijk het vertrouwen winnen van de bank. Maar er was flink wat werk aan de winkel. Om het werk te minderen was André sinds 2011 zijn klantenkring aan het afbouwen: hij draaide nog maar 50%-60% van de oorspronkelijke omzet. Nu moest dit weer worden opgeschroefd naar 100%. En het bedrijf moest intensiever worden, zodat het inkomen kon stijgen. Dat betekende dat Fred de verloren gegane klanten weer terug moest zien te winnen.
Om de afzet te verhogen is Fred meer paksoi gaan telen (van 9.000 naar 11.000 planten) en houdt hij jaarlijks een witlof- en een paksoi-actie: zowel Ekoplaza als Fred doen iets van de prijs af. Hierdoor is de winst lager, maar komen er wel veel nieuwe klanten bij. “Sommigen worden vaste klant. Je moet zelf het stuur in handen houden, hier is de keten veel korter.”
Fred is ook aangesloten bij een teeltvereniging die hem in contact heeft gebracht met de groothandel en vele andere partijen. “Dat brengt vastigheid aan het bedrijf. Als de bank vraagt ‘Waar doe je dit voor?’, moet je de afzetmarkt kunnen presenteren.”
De grootste afnemers zijn Ekoplaza en verschillende groothandels in de Benelux en Engeland. Fred teelt zowel voor winkels als voor groentetassen en abonnementen. Bijna alles is besproken teelt: “Eerst vermarkten, dan pas telen. Een pallet te veel is veel erger dan een paar kilo te weinig, omdat er vóór de oogst al zo veel geld in zit. En de opbrengst is relatief laag.”
Gelukkig kon Fred altijd bij André terecht voor vragen. Dat was heel fijn, want ondanks de goede samenwerking kost het overnemen van een bedrijf veel energie: “Bio-witlof was helemaal nieuw voor mij. ’s Avonds ben je zo moe, je werkt 40 uur per week samen en dan ook nog die financiële druk. Het eerste jaar moet je al blij zijn als je quitte draait!”
PERSONEEL. De ploeg medewerkers in de witlof draait na de overname goed door. “Ik zorg voor de kwaliteit en de afzetmarkt, met het personeel erbij gaat de rest vanzelf.” Fred is wel strikter dan André, omdat hij weer de volle 100% afzet wil halen. Er is een strakkere planning. Maar het teamwork en de gemoedelijke sfeer zijn gebleven.
Fred heeft nu stagiaires van Helican, Hass en Sita Verde. Maar hij staat ook open voor WWOOFers. Dankzij de goede werkploeg van medewerkers en stagiaires kunnen Fred en zijn vrouw Nicole er af en toe even lekker tussenuit. Dat is ook belangrijk: “Vakantie brengt z’n geld op, omdat je even kan ontspannen, om daarna fris door te gaan.”
VERDERE OVERDRACHT. Fred heeft een optie op de woning en 4 hectare grond, bovenop de 6,5 hectare die hij al heeft aangekocht. Bovendien is André er de komende 20 jaar aan gehouden om de overige 7 hectare eerst aan Fred aan te bieden indien hij ze wil verkopen. Of Fred daadwerkelijk op het bedrijf wil wonen weet hij nog niet: “Ik woon in het dorp, we hebben daar onze vrienden, dus ik weet niet of we daar wel weg willen.”
TIPS. Fred ziet om zich heen dat mensen die direct de boerderij van hun ouders hebben overgenomen uiteindelijk vaak zijn gestopt. Het is belangrijk om je eerst te oriënteren op het soort bedrijf dat bij je past en wat je eigen interesses zijn. “Ga erop uit, bekijk het anders, van een afstandje en beslis dan pas wat je wil.” En voor mensen die niet op een boerderij zijn opgegroeid: “Ga voor je droom en stop niet als er een kiezelsteentje in de weg ligt. Met de juiste kruiwagens is het mogelijk.”
Biologische Kwekerij Vollenberg
Fred en Nicole Willemssen
www.biologischekwekerijvollenberg.nl