De filmavond van Bodem Anders werd mede georganiseerd door Toekomstboeren. Twee van de vijf pannelleden – allemaal jonge boeren – zijn zelf ook “toekomstboeren” en staan met een verhaal op deze website. Hier een impressie van de filmavond:
“…Langzaam druppelen de mensen binnen. De filmavond van Bodem Anders is in congrescentrum 1931, in het gedeelte van de Brabanthallen waar vroeger de veehandelaren hun drankje kwamen drinken. De sfeer van toen proef je daar nog, met schilderijen van koeien aan de muur en prachtige glas in lood ramen. Wel is het er nu van alle moderne gemakken voorzien. Een mooie plek voor een filmavond dus!
Als de zaal goed gevuld is worden eerst de panelleden voorgesteld: vijf jonge ondernemers van diverse komaf: melkveehouder, twee biologische tuinders, een agrarisch adviseur namens BAJK en een boerin in spé, lid van YFM. Ik ben benieuwd hoe jonge boeren, de film, en bijzondere gast John Liu zich met elkaar gaan verbinden. Zeker als blijkt dat John Liu op de vraag ‘waarom hij hier vanavond’ is een existentieel antwoord zoekt…
De film Bodemboeren geeft de mensen in de zaal een gevoel van eensgezindheid. Mooi om te zien hoe de vijf boeren uit de film praktisch en helder vertellen. Bodemboer Joost van Strien: “Ik heb het niet gestudeerd ofzo, maar ik denk dat als je allemaal verschillende dingen op je composthoop hebt, er ook meer diversiteit in de bodem komt”. Zo logisch als wat, toch? De reacties op de film zijn positief.
Dan komen de vragen: “Hoe kan een consument makkelijk weten of wat hij koopt goed is voor de bodem?” vraagt Renée van Food Cabinet. Behalve het Demeter keurmerk (waar o.a. potstalmest met stro wordt gebruikt en klaver als groenbemester) is het nog niet eenvoudig om te weten waar je op kan letten. “Hoe denken jullie eigenlijk over gewasberschermingsmiddelen, kan het ook zonder?” – vraagt een jonge nieuwe permaculturalist. Rolf Beex (BAJK) legt uit dat we die voorlopig nog wel nodig hebben. Het ongemakkelijke geschuif op de stoelen dat er op volgt wordt door moderator Foukje Kooter vakkundig opgelost “Daarover zijn de meningen dus verdeeld.” Waarop zij doorgaat met het gesprek leiden alsof ze nooit anders heeft gedaan. We hebben het nog even over het al dan niet moeten verstoren van de bodem. Het lijkt erop alsof we het allemaal eens zijn dat landbouw persé het (proberen zo min mogelijk te) beschadigen van de bodem betekent. Kan dat eigenlijk anders? Wouter van Mil experimenteert graag mee in die richting: zo min mogelijk bodembewerking, waar mogelijk de grond bedekt houden en mest en compost die het bodemleven voedt.
Dan komt Liu, wellicht toch ook aangemoedigd door de pesticiden-vraag, op gang. Hij geeft ons een vurig pleidooi over ecologisch evenwicht waarin ziektes en plagen gevolg zijn van verstoring van dat evenwicht. Wij zijn geen consumenten maar mensen en zouden onze verantwoordelijkeid moeten nemen. “We are pushing for productivity but destroying functionality”. Hij pleit ervoor om in de landbouw niet zozeer te streven naar kilo’s maar liever naar een veelheid aan functies. Een kijk die helemaal past bij jonge boeren en nieuwe landbouw. Dan worden de mogelijkheden in de landbouw (agro-ecosystemen) namelijk eindeloos!”